Rio+20 Zirvesi hazırlık süreci milyonlarca kişiyi tek bir amaç için bir araya getirdi: Dünyanın Geleceği. Yeryüzünün her köşesindeki sivil aktivistler, iş dünyası yöneticileri, akademisyenler ve politika belirleyiciler gelecekte görmeyi hayal ettikleri dünyanın nasıl olması gerektiğini tartıştı ve görüşlerini Zirve'ye taşıdı. Beklentiler yüksekti ve belki de ondan, birçok kişi Zirve çıktılarından memnuniyetsizliğini ifade ediyor.
Zirve hakkında çok şey söylenebilir ve tek yazıda her konuyu birden kapsamak imkansız. Ancak, bu yazıda önemli bulduğum bazı sonuçları kısaca paylaşmak istiyorum:
- Zirve, 193 BM üyesi ülkenin sürdürülebilir kalkınma konusundaki siyasi taahhütlerini güçlendirerek yenilemesine sahne oldu. Devletler, çoğu 2015 yılında sonuçlanması beklenen Binyıl Kalkınma Hedefleri'ni masaya yatırıp geleceğin yeni Evrensel Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'ni belirleme sürecini başlatma konusunda anlaştı.
- Kapsayıcı bir yeşil ekonominin kurulması ve yoksullar için yeni yeşil işler yaratılması konusunda kamu özel sektör işbirlikleri geliştirilmesi gerekliliğine değinildi.
- Sürdürülebilir tüketim ve üretim konularında 10 yıllık çerçeve program geliştirilmesine karar verildi.
- Beslenmenin bir hak olduğuna değinildi ve Sıfır Açlık için mücadele alanları açıklandı.
- Herkes için sürdürülebilir enerjiye erişim taahhütleri alındı.
- Sonuç raporları toplumsal cinsiyet eşitliğini ön plana çıkartıyor.
- En az Gelişmiş Ülkeler için 2011-2020 İstanbul Eylem Planı'nın öneminin altı çizildi.
Rio+20 Zirvesi'nin göz ardı edilen önemli yanlarından birisi de Zirve kapsamında düzenlenen paralel etkinliklerde yapılan tartışmalardır. Rio gündemini iyi anlamak için sivil toplumun, uluslararası kuruluşların ve özel sektörün buluşup deneyim ve görüş paylaştığı forumlar, fuarlar ve diğer diyalog buluşmalarını da takip etmek gerekiyor. Özellikle sivil toplum kuruluşlarının adeta bir karnaval havasında geçen bazı etkinlikleri, Zirve'nin renklerinin çeşitliliğini ortaya koyuyor.
Ben Zirve'den bir hafta önce yapılan Kurumsal Sürdürülebilirlik Forumu'na katıldım ve Zirve'ye katılamadan Rio'dan geri döndüm. Forum'da özel sektörün dikkate değer taahhütlerini ve etkileyici sürdürülebilir iş modellerini dinleme fırsatı buldum. O yüzden olmalı ki, Rio'dan büyük umutlarla ve iyimser bir şekilde döndüm. Özel sektör, politika belirleyicilerin uygun düzenlemelerini beklemeden harekete geçmeye hazır görünüyor. Şirket yöneticileri, kendi işletmelerinin sürdürülebilirliği için, kalkınma etkisi güçlü iş modellerini gelliştiriyor ve hayata geçiriyor.
Ancak bu durum kamu politikalarının gereksiz olduğu sonucunu doğurmaz. Sürdürülebilir bir çevre için sürdürülebilir üretim ve tüketim davranışlarının teşvik edildiği düzenlemelere acil ihtiyaç bulunuyor. Dezavantajlı kesimlere yeni iş imkanları yaratacak yeşil ekonomilerin kurulup büyüyeceği bir ortamın kurulması için kamuya büyük bir görev düşüyor. Geleceğin sorumlu, kapsayıcı ve sürdürülebilir pazarlarının kurulması için ilgili teknolojilere ve finansmana erişimin kolaylaştırılması ve kapsayıcı yeşil yatırımlara teşviklerin sağlanması gerekiyor. Bu politikaların yenilikçi sosyal güvenlik politikalarıyla desteklenmesi, yeşil iş imkanlarından yoksulların ve diğer marjinalleşmiş kesimlerin faydalanabilmesi için eğitim programlarının geliştirilip uygulanması önem arz ediyor.
Herkese bir gelecek diliyorum.
