rbozkurt@dunya.com
KİPAŞ'ı bugünlere taşıyan öncülerden biri olan Hanefi Öztürk, " Türkiye'nin petrolü girişimcisidir" diyor…
Yıllardır ülkemizin değişik yerlerinde değerlendirmeler yaparken, " İyi ki bu ülkenin petrolü yok .Petrol kaynaklarımız olsaydı, kaynak sendromu bizi de üretimden uzaklaştırabilir; daha uzun soluklu kaynak olan 'girişimci enerjimizi ' fark etmemizi öteleyebilirdi. Toplumumuzun üretmeyi ve satmayı öğrenmesi asıl önemli kazancımızdır" diyorum.
Bu kısa deneme içeriğine, bazılarının "çok idealist bir betimleme" diyeceğini biliyorum. Ben size ideal olanı çizmeye çalışayım, insan varlığını, iş içindeki zorlukları, entelektüel kapasite kısıtlarını, sistem kapasitesinin işleyişi ve taşıma gücünün sınırlarını da sizler belirleyin… Daha pratik olanları birlikte ortaya koyalım, böylece girişimci enerjisinin ne olduğunu iyi betimleyelim ki, sonuçları belirlemede de inisiyatif kullanabilme şansımız olsun.
01. Girişimci, "bakan" değil, "gören" insandır. Bakmak, bilinç dışı bir insani eylemdir; görmek ise bilinçli olarak, karşılaşılan olayın neden, niçin ve nasıl olduğunu sorgulamaktır. Sıradan insan çevresinde olup bitenlere bakar; girişimci insan, çevresinde olup bitinden yarar üretmenin, maddi ve kültürel zenginliğe dönüştürmenin ve bir değer katmanın çarelerini bulur,
02. Girişimci meraklı, çevresini sorgulayan, karşılaştığı sorunları öğrenmeye, hepsinden önemlisi de "anlamaya" çalışan insandır.
Girişimci insan, sorgulamadan alkış tutanlardan değildir.
Girişimci insan, duyduğu, okuduğu fikre ve düşünceye körü körüne inanmaz; aklını kimseye emanet etmez.
Girişimci insan, gördüğünü, duyduğunu ve okuduğunu kendi akıl süzgecinden geçirir; kendi sentezini aklının rehberi haline getirir.
03. Girişimci, sadece diri meraklarının peşinde koşan insan değil, aynı zamanda "metot o kadar önemsizdir ki, sadece esası etkiler" ilkesinin farkında olandır. Kendine göre bir "iş yapma metodu" geliştirmiştir. Metotsuz iş yapmanın maliyetinin yüksek olacağını bilir; iş yaparken "değer yaratma zincirini kavramak" için sürekli metot geliştirir.
04. Girişimci , "yenilikçidir ". Önyargıların, kalıp düşüncelerin, kör inançların ve ezberlerin yarattığı "alışkanlıkların" tutsağı olmaz.
05. Girişimci, "edilgen değil, etkendir": Paylaşır, katılır, tartışır, sorgular, analiz eder ve senteze ulaşır; kendine özgü bir karar verir ve harekete geçer, uygular, yaratmak istediği sonucun peşinde düşer.
06. Girişimci, maddi ve kültürel zenginlik üreterek insan yaşamını kolaylaştırma amacının itici gücüyle kendini motive eder. Tanımlanmış ya da kendiliğinden zihne yerleşmiş bir merkez düşünceyle yaptığı işler üzerine odaklanır.
07. Girişimci insanın toptancı değil, seçicidir. Sıradan insandan farklı olarak, merakı, gözlemleri, enformasyonu, bilgisi, anlama derinliği ve fırsat koklama yetenekleri gelişmiştir.
08. Girişimci "ayırıcı" olmanın güçleri dağıttığının bilinciyle hareket eder; "toplayıcı" ve "birleştiricidir". O nedenle "dil kullanma ustalığı" geliştirmiştir. Sözcüklerini seçerek, ahenk ve çekiciliğini koruyarak karşısındaki insanları kendi amaçları çevresinde toparlar.
09. Girişimci insanın "koku alma duygusu" gelişmiştir. Bilgi ve sezgisiyle gelişmelere ilişkin "önsezileri" geliştirmiştir.
10. Girişimci insanlarla olan ilişkilerinde kasaba kültürünün pusu kuran, arkadan vuran, bende olmayan başkasında da olmasın algısına kendini kaptırmaz.
11. Girişimci, iyi ve kötü gelişmelerle yüzleşme özgüvenine sahiptir. Özgüveni ilkesiz gizlilikten değil, açıklık ve şeffaflıktan beslenir; geniş kitlelerin desteğini almayı önemser. Yaptıklarını kitle desteği ile meşrulaştıran "yumuşak güç" kullanmanın uzun soluklu geleceği güven altına almasını önemser.
12. Girişimci, yaptığı işin piyasa değerinin olmasının bilincindedir.Etkin bir girişimci, "ne olursan ol, önce iyi bir pazarlamacı ol" algısının farkındadır; tasarladığı iiqin piyasada "değeri" olması bilincini sürekli yükseltir.
13. Girişimci , yaptığı işi hiçbir zaman bir "angarya" olarak algılamaz; yaşamını renklendiren, çeşitlendiren ve zenginleştiren bir disiplinli oyun olarak görür. İşini bir oyuncak haline getirerek, iş üzerinde odaklanır ve kararlılığını korur.
14. Girişimci ,çok belirgin özelliklerinden birin de kendisiyle baş etme becerisini olduğunu bilir. Kendi şeytanı ile başa çıkamayanların, başka sorunlarla asla başa çıkamayacağı bilinciyle girişimci insan, "kendini sorgulama" ve "geri-bildirim" disiplinini ödünsüz biçimde uygular.
15. Girişimci , birikimini etkin kullanır; bilincini sürekli yükseltir; bakış açısını genişletir; buluşçu yeteneğini geliştirir; aşırı ve noksan değerlendirme yapmadan beklenti dengesini kurar, önce kendisi, sonra da çevresindeki insanlar için "bereket" üretir.
16. Girişimci ,karşılaştığı sorunlardan "yakınan" insan değildir; yekinerek sorunları çözme yolunu seçer.
17. Girişimci "çok çalışan" insan değil, "etkin iş yaptıran"dır.
18. Girişimci, işi planlamasını bildiği, yetkilerini başkalarıyla paylaştığı, yönlendirici gözetim ve denetim sistemleri kurduğu için "zaman fukarası" olmaz, zaman fukaralığından yakınmaz.
19. Girişimci , ele aldığı her işte "değer yaratma zincirini" tanımlar, betimler ve yönlendirir.
20. Girişimci, kendisine hep iyi haber getirenleri değil, ters giden işleri ve aykırı haberleri getirenlere de saygı gösterir. Aykırı düşüncenin zenginlik yaratmanın temeli olduğuna inanır.
21. Girişimci, işini hafızanın gevşek disiplinine bırakmaz, işleriyle ilgili notlar alır; başkalarına işlerini tanımlar ve yazılı iletişime önem verir.
22. Girişimci, yaptığı işle ilgili günlük medyanın haberlerinden, meslek yayınlarına uzanan günceli izlemeyi kolaylaştıran arşiv yapandır.
23. Girişimci yaptığı işi dünyada en iyi yapanların düzeyinde yaparak "hüner sahibi" olduğu gibi, hünere akıl katarak "yaratıcı" katkı yapandır.
24. Girişimci hukuk sistemini "ihtilafları çözme aracı" olmanın ötesinde "fırsatları değerlendirme" aracı olarak da görür.
25. Girişimci, işlerini serbest ve adil piyasa sisteminin rekabet koşullarına göre planlayandır; serbest ve adıl piyasada "şans eşitliği yaratan düzenlemeler" dışında kolektif kaynaklarla zengin olmaya iltifat etmeyendir.
26. Girişimci, insan eliyle yapılan yatırımların toplamı olan "fiziki sermayenin" olanak ve kısıtlarını net bilen, ona göre işlerini konumlandırandır.
27. Girişimci işini tasarlarken müşteri içen yarattığı kolaylığı ve zaman kazancını işin başında öngören, yarattığı farklılığı müşteri yararına dönüştürendir.
28. Girişimci iş kuramının önemini kavramıştır, karar çerçevelerine sahip olmanın yarattığı kolaylığın ve güvenin de farkındadır.
29. Girişimci, kendini kanıtlama güdüsü yüksek olandır.
30. Girişimci, "her koyun kendi bacağından asılır ama insanlar koyun değildir; birbirlerinin bacaklarından asılır" ilkesini kavramıştır ;"işbirliğine" yatkındır; işbirliğinin kazancını hayata taşıyabilendir.
31. Girişimci taklitten hünere, hünerden yaratıcılığa, yaratıcılıktan öncü ve yönlendiriciliğe giden yolda ilerlendiğinin de farkındadır.
32. Girişimci, hukuk önünde herkesin eşit olduğunu, yasalar yürürlükte olduğu sürece uymanın gerektiğini ve yargıç bağımsızlığı olamadan hukuk sisteminin yaşamayacağını içselleştirmiştir; sözleşmeli iş yapma ve ticarette eşdeğerlilik konusunda sağlam bir anlayışa sahiptir.
33. Girişimci sadece kendi bilgi ve birikiminden yararlanan insan olmanın ötesinde, başkalarının bilgisinden yararlanmasını bilen bilge kişiliğe sahiptir.
34. Girişimci patent veri tabanının değerini kavramıştır ve o verileri izleyerek ürün geliştirmeye de değer verir.
35. Girişimci piyasa-odaklı, yarar-odaklı ve değer odaklı algıların üst düzey sentezini yapabilen ve sıradan insandan farklılaşan özelliklere sahiptir.
36. Girişimci ilkelerin en önemli kaleler olduğunun farkındadır; amacına ulaşmak için çifte standarda pirim vermez ve iç tutarlılığa özen gösterendir.
37. Girişimci, yeraltı ve yerüstü kaynakların, fiziki sermayenin, insan kaynağının ve teknolojinin etkin koordinasyonu bilincini geliştirmiştir.
38. Girişimci yedi büyük günahtan biri olan " aç gözlülük" tuzağından uzak durur; en iyi yapabildiği işi seçer ve odaklanır.
39. Girişimci strateji, taktik ve operasyonların birbirini bütünlemesinin başarı yarattığını kavramıştır, indirgemeci mantıkla nokta bakış yerine bütünsel bakışı öne çıkarandır.
40. Girişimci, ortak değer, ortak irade, ortak yarar, ortak proje ve ortak kurumlar yaratmadan uzun soluklu gelişme yaratılamayacağının farkındadır; çevresinin de bu farkındalığı kavramasına çalışandır.
41. Girişimci belirsizlikleri fark eden , risk alanını belirleyen, risk üstlenen, cesaretli ve eylemcidir.
