BETAV, Bitlis’ten dünya markası çıkarma hedefine bir adım daha yaklaştı
Bitlis Balı, Kaldera ile Coğrafi İşaret Tescil Belgesi aldı
Dünyaca ünlü Bitlis balını, doğal üretim yapan iki binin üzerindeki üreticiden toplayarak modern tesislerinde işledikten sonra sofralara taşıyan Kaldera Bal, lezzet ve kalite standardını aldığı coğrafi işaret ile tescilledi. Kaldera Bal ile Bitlis’ten bir dünya markası çıkarmayı hedeflediklerini söyleyen BETAV Genel Sekreteri ve Kaldera Bal Yönetim Kurulu Üyesi Beritan Karaçay, “Bu hedefimize doğru ilerlerken Bitlis balının aldığı Coğrafi İşaret Tescil Belgesi, bizim için önemli bir dönüm noktası oldu” dedi.
Dünyaca ünlü Bitlis balını, Kaldera Bal markasıyla Türkiye’nin dört bir yanında sofralarla buluşturan Bitlis Eğitim ve Tanıtma Vakfı (BETAV), bu alanda bir dünya markası çıkarma hedefine bir adım daha yaklaştı. Kaldera Bal, BETAV’ın girişimleri sonucu Bitlis balının aldığı Coğrafi İşaret Tescil Belgesi ile ününü yurtdışına taşıma yolculuğunda önemli bir eşiği daha geride bıraktı. Bitlis balı, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Bitlis ilinin zengin florasına sahip yaylalarında üretilen, yüksek besin değeri ve şifa potansiyeliyle öne çıkan özel bir bal türüdür. Bölgenin yüksek rakımı, temiz havası, doğal su kaynakları ve endemik bitki örtüsü, Bitlis balının eşsiz kimyasal ve biyolojik özelliklerini şekillendiren temel faktörlerdir.
Yerel üretime ve eğitime destek
38 yılı aşkın süredir Bitlisli gençlerin eğitimine destek veren BETAV’ın girişimiyle kurulan Kaldera Bal, 2022 yılından bu yana Bitlis yaylalarında üretim yapan 2 binin üzerindeki arıcının ürününü toplayarak modern tesislerinde işliyor. Kalite ve lezzetiyle kısa sürede Türkiye’nin dört bir yanından talep görmeye başlayan Kaldera Bal, bölgedeki yerel üreticiye büyük bir destek verirken geliriyle binlerce öğrenciye burs imkanı sağlıyor.
Başarılı markalaşma süreci
BETAV Genel Sekreteri ve Kaldera Bal Yönetim Kurulu Üyesi Beritan Karaçay, Kaldera Bal’ın başarılı bir markalaşma süreciyle 3 yıl gibi kısa bir sürede Türkiye genelinde yüksek bir tanınırlık seviyesine ulaştığını belirterek “Hedefimiz, Kaldera Bal ile Bitlis balının dünyadaki bilinirliğini artırmak ve Bitlis’ten bir dünya markası çıkarmak. Bu hedefimize doğru ilerlerken Bitlis balının aldığı Coğrafi İşaret Tescil Belgesi, bizim için önemli bir dönüm noktası oldu” dedi.
Bitlis balının, doğal güzellikleri ve zengin bitki çeşitliliğiyle öne çıkan Bitlis’in 2 bin 400 metre rakımlı yaylalarında üretildiğini söyleyen Karaçay, “Kendine has kokusu ve tadıyla bal severlerin rağbet gösterdiği Bitlis Balı, katkısız ve doğaldır. Binyıllardır şifalı olduğuna inanılan bu ürün, dünyanın en köklü ve eski bal üretim merkezlerinden biri olan kentimizde hala geleneksel yöntemlerle üretiliyor” diye konuştu.
İngiltere’ye ihracata başladı, hedefte AB ve ABD var
Bitlis balının temsil etiği değerlerin sadece lezzet ve sağlıktan ibaret olmadığını dile getiren Karaçay, şunları söyledi:
“Bitlis Balı aynı zamanda, geçmişi bin yıllara uzanan geleneksel bir üretim kültürünü temsil ediyor. Bu kültür Bitlis’in eşsiz iklimi ve endemik bitki örtüsüyle birleştiğinde dünyanın en kaliteli ballarından biri ortaya çıkıyor. BETAV olarak hedefimiz, bu benzersiz balı tüm dünyada tanıtırken Kaldera’yı bir dünya markası haline getirmek. Bu hedef doğrultusunda pek çok faaliyetimiz oldu. Dünyaca ünlü ödül programlarında başarılar elde ettik. Örneğin 2023 ve 2024 yıllarında Londra’da düzenlenen International Honey Awards’ta iki yıl üst üste altın ödül kazandık. Son olarak aldığımız Coğrafi İşaret Tescil Belgesi ile ürünümüzün yerelliğini tescil ederken uluslararası tanınırlığını daha artırma yolunda önemli bir adım attık. Geçtiğimiz günlerde İngiltere’ye ihraç etmeye başladığımız Kaldera Bal’ı yakın zamanda Avrupa Birliği (AB) ve ABD’de de tüketicilerle buluşturacağız.”
Örnek bir sosyal girişim modeli
Kaldera Bal’ın markalaşma konusunda yazdığı etkileyici başarı öyküsünün yanı sıra örnek sosyal girişim modeliyle de dikkat çektiğini belirten Beritan Karaçay, “BETAV olarak 38 yılı aşkın süredir Bitlisli gençlerin eğitim yolculuğuna destek oluyoruz. Kaldera Bal’ın doğuş hikayesi de bu desteği sürdürülebilir bir modele dönüştürme hedefiyle başladı” dedi. Vakfın, 2022 yılında Bitlis’te 4 bin 500 metrekare kapalı alana sahip bir bal dolum ve paketleme tesisi kurduğunu anlatan Karaçay, “Kaldera Bal, eğitime destek amacıyla başlasa da kısa sürede örnek bir girişim modeline dönüştü. Bu projeyle bölgenin bal üretimine önemli bir katma değer sağlıyor, 2 binden fazla bal üreticisini destekliyoruz. Hedeflerimiz arasında ülkemize bir dünya markası kazandırmak da bulunuyor” şeklinde konuştu. Şu anda 1500 ton üretim kapasitesine sahip olduklarını kaydeden Karaçay, artan talebe bağlı olarak kapasite artış planlarının bulunduğunu da sözlerine ekledi.
Floristik Zenginlik
Bitlis yaylaları; geven, kekik, sığırkuyruğu, dağ çayı, çiğdem, papatya ve yabani nane gibi aromatik ve tıbbi bitkilerle kaplıdır. Bu bitkilerden nektar toplayan arılar, polifenol ve flavonoid açısından zengin bir bal üretir. Bu bileşenler, balın antioksidan kapasitesini artırarak hem raf ömrünü uzatır hem de sağlık üzerindeki olumlu etkilerini güçlendirir. Bu zengin flora, balın hem kimyasal bileşimini hem de şifalı özelliklerini belirleyen temel etkendir.
Bu bitkilerin çoğu yüksek rakımlı, ilaçsız ve doğal alanlarda yetiştiği için, Bitlis balı hem organik hem de biyolojik açıdan zengin bir üründür. Floradaki çeşitlilik, balın antioksidan kapasitesini ve fenolik bileşik yoğunluğunu doğrudan etkiler.
Geven (Astragalus spp.): Bitlis balının en baskın nektar kaynaklarından biridir. Balın yoğun kıvamı ve hafif acımsı aroması bu bitkiden gelir.
Kekik (Thymus spp.): Antimikrobiyal özellikleriyle bilinen kekik, bala keskin ve aromatik bir tat kazandırır.
Dağ çayı (Sideritis spp.): Antioksidan içeriği yüksek olan bu bitki, balın biyolojik değerini artırır.
Sığırkuyruğu (Verbascum spp.): Sarı çiçekli bu bitki, polen açısından zengindir ve arılar için önemli bir besin kaynağıdır.
Yabani nane (Mentha spp.): Bala ferahlatıcı bir aroma katar.
Papatya (Matricaria spp.): Yatıştırıcı etkisiyle bilinen papatya, Bitlis balının yumuşak tadını destekler.
Biyolojik Aktivite ve Sağlık Etkileri
Bitlis balı, antioksidan, antimikrobiyal ve yara iyileştirici özellikleriyle dikkat çeker. Flavonoid ve fenolik bileşikler sayesinde serbest radikalleri etkisiz hale getirme kapasitesi yüksektir Ayrıca yapılan bazı çalışmalarda Bitlis balının mide ülseri, cilt enfeksiyonları ve bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu bildirilmiştir.
Bilimsel Araştırmalarda Yeri
Bitlis balı üzerine yapılan akademik çalışmalar, balın fenolik profili, antioksidan kapasitesi ve biyoyararlılığı gibi parametreleri incelemektedir. LC-MS/MS, FTIR ve spektrofotometrik analizler ile Bitlis balının diğer bölge ballarından ayrışan kimyasal yapısı ortaya konmuştur.
